Çocuk ve ergen psikiyatrisi polikliniğinde doğumdan itibaren 18 yaşa kadar her yaşta bebek, çocuk ve ergenlerin yaşayabileceği psikolojik sorunlarda erken müdahale ve ruhsal hastalıkları önlemenin yanı sıra mevcut gelişimsel ve ruhsal bozuklukların tanısının belirlenmesi ve tedavisinin düzenlenmesi hizmetleri yürütülmektedir. Tanı sürecinde çocuk ve ergen psikiyatri uzmanı tarafından yapılan ruhsal durum muayenesi ve gerek görülen durumlarda psikologlarımız tarafından gelişimsel ve psikolojik değerlendirmeler yapılmaktadır. Tedavide hem bireysel psikoterapiler hem de psikiyatrik ilaç tedavileri uygulanmaktadır.
• Bireysel psikoterapiler
Poliklinik çalışmalarında çocuk ve ergen psikiyatristi olarak, çocuk ve ailenin iletişimi, çocuğun ruhsal durumu, varsa çocuğun ve ailenin soruları, sağlıklı ve güçlü yönleri incelenmekte, aileye ve çocuğa ekip çalışması içinde destek ve ruh sağlığı hizmetleri verilmektedir. Çocuk ve ergen, yaş grubuna uygun bir şekilde, önyargısız ve kendisini anlayan bir uzmanla görüşmektedir. Çocuk ve ergenlerde psikiyatrik tedavi süreci ihtiyaç duyulması durumunda çocuk ve ergen psikiyatristi ile psikoloğu tarafından eş zamanlı olarak yürütülmektedir.
Destekleyici Dinamik psikoterapi
Dinamik psikoterapi uygulamalarından geliştirilen destekleyici dinamik psikoterapi; ruhsal sorun yaşayan bireylerin çoğunun ihtiyaçlarının karşılık bulabileceği psikoterapötik bir yaklaşımdır. Bu psikoterapi yöntemi ortaya çıkan semptomları iyileştirmek, öz saygı oluşturma, ego işlevi ve adaptasyon becerilerini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Terapi sürecinde danışanın aktarımları, gerçekliği kavramadaki çarpıklıkları sistematik şekilde analiz edilmek yerine gerçeklik sınırlarının yaratılması ön plana geçmektedir. Destekleyici psikoterapide esas hedef, ruhsal problem yaşayan kişilerin bilindışı çatışmalarını incelemek yerine ego işlevlerini ve adaptasyon becerisini onarmaktır.
Destekleyici dinamik psikoterapi, stresli hayat koşullarıyla karşılaşan, ruh sağlığı problemleri yaşayan ve hayatlarındaki stres etkenleriyle başa çıkamayan kişilere uygulanır. Çocuk ve ergenlerde uygulama alanları; kaygı bozuklukları, depresyon, yeme bozuklukları, uyum bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), bağımlılıklar, duygudurum bozuklukları, kişilik bozuklukları gibi ruhsal hastalıkların belirtilerini yönetebilmek için kullanılır.
Çocuk-Ergen EMDR
‘‘Eye Movement Desensitization and Reprocessing’’ Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (Emdr) bir psikoterapi yöntemidir. Emdr terapisi zihnimizde yer alan anılarımıza ait bilgileri yeniden işlememizi sağlamaktadır.
Bireyin yaşadığı, tanık olduğu, bazen kendisine aktarılan olumsuz deneyimleri, buna eşlik eden olumsuz duyguları ve düşünceleri, aynı zamanda olumsuz beden duyumlarını iyileştirmede kullanılan bir psikoterapi yöntemidir. Çocuklar ve ergenlerle de uygulanmaktadır. Çocuklar ve ergenlerde uygulama alanları;
• Travmatik yaşam deneyimleri
• Öfke, üzüntü, kaygı, korku gibi yönetilmesi zor duygular
• Depresyon
• Bağlanma sorunlar
• Psikosomatik bozukluklar gibi sorun alanları ve daha fazlası ile çalışılmaktadır.
Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilişsel davranışçı terapi, düşüncelerin duygu ve davranışlar üzerinde etkisi olduğu hipotezine dayanır. Olumsuz veya işlevsiz düşünce kalıpları birçok ruhsal sorunların olulumuna veya devam etmesine zemin hazırlamaktadır. Bilişsel davranışçı terapi; çarpık veya işlevsiz düşünce ve davranış kalıplarını ele alıp bunları gerçeklik ışığında yeniden değerlendirerek değiştirmeyi amaçlar.
Çocuk ve ergenlerde çalışırken depresyon, anksiyete bozuklukları, dürtü kontrol bozuklukları, sınav kaygısı, özgül fobiler, obsesif kompulsif bozukluk gibi birçok alanda bilişsel davranışçı terapi yöntemi kullanılmaktadır.
Şema Terapi
Şema terapi; kişilerin çocukluk yaşantılarından itibaren edinmiş oldukları inanç ve davranış kalıplarını anlamaya, onarmaya destek olan güçlü bir terapi ekolüdür. Şema terapi, kişinin günlük yaşantısındaki yerleşik inanç alışkanlıklarını, eylemlerini ve bu inançların meydana getirdiği duygusal tepkileri ele alarak kişinin yaşantısına olan etkilerinin değiştirilmesinde yardımcı olur.
Çocuk ve ergenlerde uygulama alanları
• Davranış problemleri
• Bağlanma sorunları
• Kaygı bozuklukları
• Depresyon
• Özgüven eksikliği
• Uyum bozuklukları
• Kişilerarası ilişkilerde çatışmalar
• Yeme bozuklukları
Oyun Terapisi
Oyun terapisi; çocuk ile terapist arasında gerçekleşen terapötik ilişki bağlamında sistemli olarak ve oyunda gözlemlenen etkileşimlere dayanarak sorunları anlama ve çözmeye dair gelişimlerini desteklemeye yardımcı olan bir yöntemdir. Oyun terapisinde çeşitli oyuncak ve oyunların kullanılması ile çocuklara düşüncelerini, emosyonlarını, arzularını ve ihtiyaçlarını oyunla aktarma şansı verilir. Oyun terapisi çocukların kendilerini ifade edebilmelerine, sorunları çözme becerilerinin geliştirilmesine, stres faktörleriyle başa çıkabilmelerine ve sosyal becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur.
Çocuklarda oyun terapisi uygulama alanları
• Öfke kontrol bozukluğu
• Kardeş kıskançlığı
• Dışa atım bozuklukları
• Okul problemleri
• Özgüven ve sosyal beceri
• Bağlanma sorunları
• Korku ve kaygı alanları ve daha fazlası ile çalışmaktadır
Diyalektik Davranışçı Terapi
Diyalektik Davranış Terapisi, insanlara yaşamlarında kendilerine sıkıntı yaratan davranış, duygu, düşünce ve kişilerarası ilişkilerini değiştirmeleri için yardımcı olan bir terapi çeşididir.
Temel amaç, mutsuzluk ve stres yaratan, istenmeyen davranış, duygu, düşünce ve olayları değiştirmek için yeni beceriler öğrenmektir. Öğrenilen beceriler;
Farkındalık Becerileri
Dikkatimizi şu ana odaklamamıza, kendi içimizde ve dışımızda neler olduğunu fark etmemize ve kendi merkezimizi bulup orada kalmamıza yardımcı olur.
Duygu Düzenleme Becerileri
Duygusal kontrol tamamen başarılamayacak olsa bile, duyguları kontrol etmeyi arttırmayı içerir. Duygusallık da bizim bir parçamızdır. Ancak daha fazla kontrol sahibi olabiliriz ve bazı duygularımızı hafifletmeyi öğrenebiliriz.
Sıkıntı Tolerans Becerileri
Kriz durumlarını daha kötüleştirmeden, tahammül edebilme ve atlatabilme becerisidir. Bize kendimiz için umut ettiğimiz hayat olmasa bile, hayatı kabul etme ve hayatın içinde tamamen olmayı nasıl başaracağımızı öğretir.
Kişilerarası İlişkiler Becerileri
Kişilerarası etkililik, hayatınızdaki insanlarla nasıl olumlu etkileşim kuracağınıza odaklanır. Açık iletişim kurmayı, hayır demeyi, kendinizi ve isteklerinizi ifade etmeyi öğretir. Aynı zamanda kişisel ilişkilerinizdeki problemlerle nasıl başa çıkacağınızı öğrenebilirsiniz.
• Psikolojik tanı testleri
ANKARA GELİŞİM ENVANTERİ (AGTE)
0-72 ay arasındaki bebeklerin ve çocukların farklı alanlardaki gelişimlerinin değerlendirilmesi amacıyla geliştirilmiş, psikologlar tarafından uygulanan bir envanterdir. Envanter çocuğun dil-bilişsel, ince motor, kaba motor, sosyal gelişim ve öz bakım becerilerini kendi yaş grubu içerisinde ayrı ayrı değerlendirme imkanı sağlarken aynı zamanda çocuğun genel gelişim düzeyine dair bilgi vermektedir. Envanter, gelişimsel bir gecikmenin varlığını saptamaya, gelişimsel ihtiyaçları belirlemeye ve süreç içerisinde gelişimi takip etmeye yardımcı olur. Uygulama çocuğun gelişim alanlarına yönelik maddelerin ebeveynlere yöneltilmesiyle değerlendirilmektedir.
WESCHLER ÇOCUKLAR İÇİN ZEKA ÖLÇEĞİ (WISC-IV):
6 yaş 0 ay ve 16 yaş 11 ay yaş aralığındaki çocukların bilişsel becerilerini değerlendirmek amacıyla kullanılan, bireysel olarak uygulanan klinik bir ölçme aracıdır. Çocuğun farklı bilişsel becerilerini ölçerek kendi becerileri arasında bir değerlendirme olanağı sağlarken, bu becerilerinin yaşıtlarına göre değerlendirilmesine de imkan verir. Bu araç ile çocukların güçlü olduğu alanlar ve desteklenmesi gereken becerileri hakkında veri elde edilir. Türkiye’de geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları tamamlanmış en güncel çocuk ve ergen zekâ ölçeği olma özelliği taşımaktadır. WISC-IV uygulamasına girecek olan çocuğun dinlenmiş ve tok olması önerilir. Uygulama süresi, çocuğun çalışma hızına bağlı olarak 90-120 dakika sürebilir.
MOXO:
6 yaş üzeri çocuklarda ve yetişkinlerde kullanılan Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu saptamaya yönelik geliştirilmiş online bir testtir. Bu testte Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunda sıklıkla sorun yaşanan dikkat, zamanlama, dürtüsellik ve hiperaktivite alanları ayrı ayrı değerlendirilmektedir. Test bu alanları değerlendirirken dikkat dağıtıcı görsel ve işitsel uyaranlar kullanarak performans alanlarını etkileyen faktörlere dair de bilgi edinme imkanı sağlamaktadır. Test ortalama 18 dakika sürmektedir.
RORSCHACH:
Rorschach kişinin ruhsal dünyasının anlaşılmasına yardımcı olan psikanalitik bir kişilik testidir. Test, uygulanan kişinin ruhsal meseleleri ve ihtiyaçlarına, yaşadığı zorluklar karşısında kullandığı savunma düzeneklerine, düşünce ve duygu dünyasına dair bilgiler verir. Aynı zamanda kişinin ruhsal düzeyine dair bilgi sağladığı için tedavi ve terapi sürecine dair öngörülerde bulunmaya da yardımcı olur. Rorschach testi bu testin uygulanması ve yorumlanması konusunda eğitim almış psikologlar tarafından uygulanır. Testin uygulama süresi kişiden kişiye göre değişmektedir.
TAT/ CAT:
T.A.T. (The Thematic Apperception Test) 1935 yılında H. A. Murray tarafından geliştirilen; kişinin çatışmaları, nesne ilişkileri, savunma düzenekleri gibi kişilik özellikleri hakkında bilgi veren projektif bir testtir. Yetişkinlere ve 9-10 yaş üzeri çocuklara bireysel olarak uygulanır.
C.A.T. (The Children’s Apperception Test) ise, T.A.T. örnek alınarak 3-10 yaş arasındaki çocuklara bireysel uygulanmak üzere hazırlanmış projektif bir testtir. Her iki testte de zaman sınırlaması yoktur.
ÇİZİM TESTLERİ:
3 yaş ve üzeri çocuk, genç ve yetişkinlere bireysel olarak uygulanan projektif testlerdir. Kişinin ruhsal meseleleri, içsel çatışmaları, dürtü-duygu dünyası ve içsel temsilleri gibi özellikleri hakkında bilgi verir. Uygulama süresi, testin uygulandığı kişiye göre değişiklik gösterir.
DENVER II GELİŞİMSEL TARAMA ENVANTERİ:
Denver II, 0-6 yaş arasındaki çocukların gelişimini değerlendirmek amacıyla kullanılan bir tarama testidir. Bu testin amacı, çocuğun yaşına uygun gelişimsel becerilerinin değerlendirilmesi ve şüpheli gelişimsel durumların saptanmasıdır. Test çocukların gelişimsel becerilerini dört alanda inceler. Bunlar; Sosyal-Özbakım becerileri, İnce motor becerileri, Dil becerileri ve Kaba motor becerileridir. Bu test gelişimsel gerilik gösteren ve özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların tanı almasına yardımcı olur.
Çocuk ve Ergen Yataklı Psikiyatri Servisi’nde şikayetleri ayaktan tedavi ile kontrol altına alınamayan, kendisine ya da başkalarına zarar verme riski bulunan, tedaviyi reddeden ve tedaviyi reddetmesi halinde ciddi risklerle karşılaşabilecek 18 yaş altındaki hastalara etkin ve standart bir biçimde doğru tanı, tedavi ve bakım hizmetinin sunulması amaçlanmaktadır. Haftaiçi her gün yatan hastalarımızla Çocuk ve Genç Psikiyatri Uzmanımız, Klinik Psikologlarımız bireysel görüşmeler ve düzenli olarak günaydın toplantıları yapılmaktadır.
Çocuk Ergen Grup Terapisi
Grup terapisinde kullanılan ekol Diyalektik Davranış Terapisi’dir. Diyalektik Davranış Terapisi, insanlara yaşamlarında kendilerine sıkıntı yaratan davranış, duygu, düşünce ve kişilerarası ilişkilerini değiştirmeleri için yardımcı olan bir terapi çeşididir. Temel amaç, mutsuzluk ve stres yaratan, istenmeyen davranış, duygu, düşünce ve olayları değiş
Sanat Terapileri Terapileri
Sanatla terapi çocuk ve ergenlerde sanat yoluyla ifadeye olanak sağlayarak güvenli bir deneyim alanı sunar. Çocuklar ve ergenler için sanatla terapi, sanatın sosyal ve duygusal açıdan önemli olduğunu vurgular. Kelimelerle ifade etmekte zorlanılan duyguları fark etmelerine ve anlamlandırmalarına, kendi iç dünyalarını keşfetmelerine ve dönüştürmelerine yardımcı olabilir. Sanatla terapi teknikleri ile çalışmak, çocuk ve ergenlerde sorunu dışsallaştırarak daha esnek ve sağlıklı başa çıkma mekanizmaları geliştirmeyi destekleyebilir.
Ortaya çıkan sanat eseri üzerine konuşurken bir yandan da kendi duygularını, düşüncelerini kısaca kendini ifade eder ergen. Dil ile ifade etmekte zorlanılanlar bazen bir resim, müzik, kolaj veya heykel ile kolaylıkla ifade edilebilir hale gelir.
Ergenlerde sanatla terapi çalışmaları;
• Kaygıyı azaltma
• Depresif belirtilerde iyileşme
• Benlik saygısını geliştirme
• Başarısızlık endişelerini azaltma
• Dikkat ve performansı arttırma
• Kendini tanıma ve geliştirme
• Sosyalleşme zorlukları ve uyum
gibi çeşitli alanlarda fayda sağlayabilir.
